Sukulu Basaa i FEDABA i Fontenay-sous-Bois

Sukulu Basaa i bi yiblana i nwii 2001. I nleege bôt bobasôna i ba bé ndotla yokikii yo, inyu i nigil i Pot, i Tila ni i Añ.I Nwii 2003, nyen kaat YIGIL I BASAA i bisu i niiga hop u Basaa i bi pam ni mahôla ma ngui ma tison i Fontenay-Sous-Bois, di nhôya bé mahôla ma minlôñ, mawanda, ni biyina. Di ga waa bé ti i tison ini mayéga, ndi to i hôya likébla jab lini kel kii kel inyu i ti ngui inyu i hôlôh mam ma Loñ yap ni ma ma bon ba Loñ ma ba mambog mape. Ha ndig mahôla ma nkuh bé motama, Tison i Fontenay-sous-bois i bi ti bés mandap ma sukulu. Mu i mandap mana nyen di nleegene baudu ba gwé ngôñ i nigil Hop u Basaa letee ni len ini.

Inyu bikaat bi bi ntoñol biniigana bi Hop Basaa, bi ga kônde béña hi kikii ngéda.

Ngéda di mbénge nsongi u baudu ba sukulu, ibôdôl bibéé gwé, di ntehe le nsongi wap u mbed ndig bed ni bed hikikii nwii.
 Sukulu ini, i gwé balét ba ba nyi nson u niiga, Ba bi kwo ki nkaa le Mahop ma biloñ bi Afrika ma nlama tilba ni niigana. Munu i mahoñol mana nyen yag hop Basaa di njubuh wo.
 Sukulu ini i gwé mintjep mi gwigil mimpe : Kikii bo yigil i masak ma Loñ Basaa, yigil i mintén mi tjémbi di Mbog yés.
 Sukulu FEDABA ini, i yé ki homa minkwel ni Miñañ mi Mbog Afrika, mi mi ñéba kii Afrika i bi lona, ni kii i nlona len ini i kété Mambog ma nkoñ isi : Ibôdôl ngéda Bifarô i Égiptô ike ipam i dilo tini.

Mbadga i nla ba le : Inyu kii Sukulu Basaa ?

Ndimbhe i mbadga ini, i yéne ndigi buk yada: Mbok Basaa. Mbok ini yon i mboñ le Nsaa, a mpôôna bé mut litén lipe i Libag ni litehge li Mbok ni manjel mape.

Inyu Libag li Nsaa, ngéni i kal le : « Kulkéé, a nwo bé nyuu ni kanda yé » Hala ni nyen Nsaa a nlama tééda Libag li Mbok yéé ni i jéé nyemede. Ngi wo nyuu, ngi bihéñba gwo kikii gwo.

Hop Basaa, kikii mahop mape, w’a la bé niñ ibale u mpôda bé, ibale u gwé bé longe ndoñi ni bisélél bi bi nhôla le bôt bape ba laa nigil ni i gwélél wo.

Hop u yé kikii binumba bi bi nti ntode njiñ inyu mut, ni inyu Mbok yéé. Hop u yé yom i bisu i i ñat bôt ba ba mpot nlélém hop. Hop u yé su u ngim Mbok.

Inyu hala ni nyen yag bés di noode heñ i lona ndég ngui ni mahôla le Hop u Loñ Basaa u wo bañ, ndi u niñ ndigi.

Nson unu u yé nseñ inyu bon ba ba ngwééne i biloñ bipe, ndi bebek yag inyu bagwal ba bi bana bé ngôô i pôdôh bon bap hop wap, ba hôya le hop u ntek libag li mut binam. U nhôla ki mut i neebe ni singe libag jéé.

Sukulu Hop Basaa, i yé inyu bôt bobasôna

FEDABA a gwé makenge ma yigil Hop Basaa imaa. Jada li yé inyu bonge batitigi lipe libag inyu njohog ni mañ mi bôt.

Inyu bonge batitigi, di ngwélél likenge li mintuk. Inyu mañ mi bôt, di ngwélél likenge li yigil ni mam ba mbéna boñ, mam ma mbéna pot ni mahop mape ikété bi niñ gwap i hikikii kel. I boñ le ba ñnôgda nseñ u yigil yap ikété biniñ gwap.

Hikuu hi FEDABA hion hi yé ño u Sukulu ni nkena FEDABA nu a yé nkot hikuu ni baudu. Libim li bôt ba hikuu ba yé ki balét, hi kikii wada ni nwé ntjep.

FEDABA a gwé ngôñ ni mbôn i bôt, le hi kikii wada wap, a lona yi i hôlôh nson u Hop u Basaa unu.

Sukulu FEDABA ini, i nsal ni minlôñ mimpe, ni bisukulu bi bi niiga mam inyu Afrika ni minlôñ mi bon ba Afrika mi mi yé hana i Pulasi.

FEDABA a nyoñ ngaba ikété mahol ma minlôñ mi mi niiga Libag li Afrika, kii ngéni basôgôl I kal le : “I yom i ba i ndap kôp, yon i ba i ndap lolo.”

Makak Ma Nwii Sukulu / Mangéda makeñi ma niñ i FEDABA

Kikii mut binam, FEDABA a gwé mangéda ma bi tina nye, FEDABA a nyoñ ngaba i :

1. Ngand i Minlôñ mi Tison i Fontenay-Sous-Bois.
2. Ngand i Madelon
3. Ngand i lisuk li nwii li Minlôñ
4. Ngand i nsik
5. Nkwel u Mbok Basaa

Ngand Minlôñ

I yé hi kii nwii  i bibôdlene bi  sôñ dipôs. Mbaï i ti bés pele inyu éba minson nwés (Sukulu, Masak, minlamb…)

Ngand i Madelon

Minlôñ nwomisôna mi Tison Fontenay-Sous-Bois. Mu nyen hikikii loñ ni nlôñ wé, ba ñéba libag li loñ yap : bijek gwap – haba wap – masak map ni hikikii yom i i yé yibne i loñ. Di gwé pele yés hikikii nwii. Ki di gwé ki ngand ipe bimélél bi nwii u sukulu
 

Ngand lisuk li nwii li Sukulu

Minlôñ mi bomna kôkôa yada, inyu i kwélél kikii nwii u ntagbe. Mi njéla ni nyôla ndég yom. Ba nla kônde ni ndég mintuk.

Ngand Isik
 Bibuk bini, bi kobol jôl li ngand ini longe. Ngand ini, hikikii tison i loñ i pulasi i boñ yo. Kikii ngand Isik i bi andal ni nkoñ isi wonsô, di nla bé bagba, tole i yén ipañ njel, di nunug kikii bôt bape ba bédéh ni éba tjémbi tjap, ni mintén nwap mi masak nwomisôna. FEDABA, a nyoñ ngaba munu i ngand i Tison i bi leege bés.

Nkwel u Mbok Basaa

A yé ki ngéda i di yé di bana nkwel ni mbombog. Di nigil jôga libigwélél, bipôdôl ni mama mape.

Mbus, kikii lem i Mbok yés, di yé disôk di jéla ni yôla.

Di yé nlôñ u Basaa, adna i matén ma Babimbi, di bi kotba inyu i hôlôs hop wés, inyu i pot wo, inyu i niiga wo ni i gwélél matiñ ma mbog yés

Litén ni litén li li ga bana nlélém ngôô kii bés inyu i hôlôs hop wés, liga koba nwemel wés u néhi. Hala a ga ngwéñbaha ni hôlôs nson u hop Basaa

MAKAK MA NGUI MA SUKULU BASAA